વિશ્વ જ્યારે કોરોના મહામારીમાંથી અંશત રાહત મેળવી રહ્યું હતું તે સમયગાળા દરમિયાન બજારમાં ખૂબ મોટા પ્રમાણમાં કાચા હીરા ઠલવાયા હતા. હીરા ઉદ્યોગે 2021 થી 2022ના તે સમયગાળા દરમિયાન સારી એવી તેજીનો આનંદ ઉઠાવ્યો અને ત્યારે કદાચ ઉદ્યોગકારોએ આટલી જલ્દી મંદી ત્રાટકશે તેવી કલ્પના પણ કરી નહોતી.
હવે જ્યારે હીરાની માંગ ઘટી છે અને બીજી તરફ કારખાનાઓમાં પોલિશ્ડ ઈન્વેન્ટરી ખૂબ વધી છે. છેલ્લાં બે વર્ષમાં તેજીવાળા રફ ટ્રેડિંગ એવા સમયે પોલિશ્ડ સપ્લાયમાં વધારો કર્યો છે જ્યારે બજાર નબળું છે.
કિમ્બર્લી પ્રોસેસ દ્વારા તાજેતરમાં પ્રકાશિત અહેવાલ અનુસાર વૈશ્વિક રફ ઉત્પાદન 2022માં અપેક્ષા કરતા વધુ હતું. તેનું એક કારણ એવું હતું કે, યુએસના પ્રતિબંધો છતાં રશિયા દ્વારા ખૂબ મોટા પ્રમાણમાં વૈશ્વિક બજારમાં રફની સપ્લાય કરવામાં આવી હતી. વર્ષ દરમિયાન વૈશ્વિક ઉત્પાદન વૉલ્યુમ મુજબ જોઈએ તો 1 ટકા ઘટીને 118 મિલિયન કેરેટ થયું હતું. જ્યારે ઉત્પાદનનું મૂલ્ય 24 ટકા વધીને 16.02 બિલિયન ડોલર થયું હતું. કેપીએ 2004માં ડેટા પ્રકાશિત કરવાનું શરૂ કર્યું ત્યારથી આ સૌથી ઊંચો રેકોર્ડ છે. (આકૃતિ.1 જુઓ)
વૉલ્યુમની દ્રષ્ટિએ જોઈએ તો રશિયા વિશ્વમાં સૌથી મોટું રફ ઉત્પાદક છે. જ્યારે બોત્સવાના મૂલ્યની દ્રષ્ટિએ આ યાદીમાં ટોચ પર છે. ત્યાર બાદ રશિયા, અંગોલા, કેનેડા અને દક્ષિણ આફ્રિકાનો ક્રમ આવે છે. (આકૃતિ 2 જુઓ)
ઉપર દર્શાવેલા ડેટા બજારની વર્તમાન પરિસ્થિતિને દર્શાવે છે. અહીં અમે ડેટાની ત્રણ સ્થિતિને દર્શાવે છે. 2022માં કાચાના બજારને તે પ્રસ્તુત કરે છે. જે 2023માં હીરા ઉદ્યોગની ગતિશીલતાને રજૂ કરે છે.
પુરવઠો ઓવરહેંગ
પાછલા વર્ષની સરખામણીએ 2022માં રફ ટ્રેડિંગ ધીમું પડ્યું હતું અને ઓછા જથ્થામાં ગુડ્સની હેરફેર થઈ હતી, પરંતુ રફના ભાવમાં નોંધપાત્ર વધારો જોવા મળ્યો હતો. ઉત્પાદનની સરેરાશ કિંમત 25 ટકા વધીને રેકોર્ડ 136 ડોલર પ્રતિ કેરેટ પર પહોંચી હતી. જ્યારે આયાત અને નિકાસ અનુક્રમે 20 ટકા અને 24 ટકા વધી છે, જેના વાર્ષિક સરેરાશના આંકડા કેપી દર્શાવે છે. (આકૃતિ 3 જુઓ)
ડી બિઅર્સના અગાઉના અહેવાલ અનુસાર વર્ષ 2021માં રફ પ્રાઈસ ઈન્ડેક્સ 11 ટકાના વધારા બાદ વર્ષ દરમિયાન 23 ટકા વધ્યો હતો. ત્યારથી રફના ભાવમાં થોડો ઘટાડો નોંધાયો છે. જોકે, તે હજુ પણ 2022ના સ્તરથી ઉપર છે. 2023 દરમિયાન હીરા બજારમાં મંદી જોવા મળી હતી.
મેન્યુફેક્ચરીંગ પ્રોફિટ માર્જિન ઘટાડાયું છે : રફ કિંમતો હજુ પણ ઊંચી છે, જ્યારે માર્ચ 2022ના અંતથી પોલિશ્ડની કિંમતોમાં ઘટાડો થયો છે. (આકૃતિ 4 જુઓ) રેપનેટ ડાયમંડ ઈન્ડેક્સ 2022માં 1 કેરેટ હીરા માટે 10.7 ટકા અને 2023ના પ્રથમ છ મહિના માટે 8.4 ટકાનો ઘટાડો સૂચવ્યો હતો.
2021ના સારા સમયમાં અને 2022ના પહેલાં છ મહિનામાં તેજીના લીધે હીરાના મેન્યુફેક્ચરર્સ તરફથી ડિમાન્ડ વધવાના પગલે રફની કિંમતમાં વધારો થયો હતો. પોલિશ્ડ સેક્ટર પહેલેથી જ ધીમું પડી ગયું હોવા છતાં તે સમયગાળા દરમિયાન રફનો મોટો જથ્થો મેન્યુફેક્ચરર્સે ખરીદી લીધો હતો. 2023માં ઉચ્ચ ગુણવત્તાની પોલિશ્ડ ઈન્વેન્ટરીમાં પરિણમી ચૂકી હતી. સ્ટોકનો ભરાવો થયો હતો. રેપનેટ પર રફની સંખ્યા હજુ પણ ઊંચી છે. 1 જુલાઈ સુધીમાં સાઈટ પર 1.75 મિલિયન હીરા લિસ્ટેડ છે. જે એક વર્ષ અગાની સરખામણીમાં 7 ટકા નીચા છે, પરંતુ કોવિડ પહેલાની સરખામણીમાં તે 16 ટકા વધુ છે. (આકૃતિ 5 જુઓ)
આ વર્ષના પ્રથમ અર્ધવાર્ષિક ગાળામાં ઉત્પાદકોએ તેમની રફની ખરીદી પર અંકુશ મૂક્યો હતો. જેમ એન્ડ જ્વેલરીના તાજેતરના ડેટા અનુસાર છ મહિના દરમિયાન ડી બિયર્સનું રફ વેચાણ વાર્ષિક ધોરણે 24 ટકા ઘટીને અંદાજે 2.42 બિલિયન ડોલર થયું હતું. જ્યારે જીજેઈપીસીના આંકડા અનુસાર ભારતની રફ આયાત વર્ષના પ્રથમ પાંચ મહિનામાં 16 ટકા ઘટીને 6.77 બિલિયન ડોલર થઈ હતી.
આ તરફ રફ ડાયમંડનું માર્કેટ બીજા અર્ધવાર્ષિક ગાળામાં પણ સાવચેત છે. મોટા ભાગે ઉત્પાદન બાદ પણ નફો હજુ મળી રહ્યો નથી. ઉત્પાદકો તણાવ અનુભવી રહ્યાં છે. પોલિશ્ડ સપ્લાયર્સ પાસે આગામી થોડા મહિનાઓ સુધી ચાલે તેટલી ઈન્વેન્ટરી છે. જ્યારે તહેવારોની મોસમ માટેની તૈયારી ત્રીજા ક્વાર્ટરના એન્ડ તરફ વધી રહી છે. જે રફના વેચાણને વધુ પ્રોત્સાહિત કરશે એવું લાગી રહ્યું છે ત્યારે ટ્રેડિંગ હજુ પણ 2022ના સ્તરથી ઓછું થવાની ધારણા છે. માઈનીંગ કંપનીઓ તેમના ઉત્પાદન પ્રોગ્રામને તે મુજબ એડ્જસ્ટ કરે તેવી અપેક્ષા છે.
બજારમાં રશિયન ડાયમંડ
રશિયા 2022માં વાઈલ્ડ કાર્ડ રહ્યું હતું. એવું માનવામાં આવતું હતું કે, રશિયન ડાયમંડ પર યુએસ દ્વારા ફેબ્રુઆરીમાં લાદવામાં આવેલા પ્રતિબંધો બજારમાં રફની અછત તરફ દોરી જશે. પરંતુ ઉલટું થયું. બજારમાં રફનો સ્ટોક ઠલવાતો રહ્યો. જેના લીધે પોલિશ્ડ ઈન્વેન્ટરીઝ વધી.
રશિયાએ 2022 દરમિયાન 3.87 બિલિયન ડોલરની કિંમતના 36.7 મિલિયન કેરેટની રફની નિકાસ કરી હતી. લગભગ 12.1 મિલિયન કેરેટ રશિયામાંથી બેલ્જિયમમાં અને 4.8 મિલિયન કેરેટ ભારતમાં આયાત કરવામાં આવ્યા હતા, તે દેશોએ પ્રકાશિત કરેલા સરકારી ડેટાના આધારે રેપાપોર્ટની ગણતરી મુજબ આ આંકડા અહીં પ્રસ્તુત કરાયા છે. યુનાઈટેડ આરબ અમીરાત (યુએઈ) જેને KP એ સૌથી મોટા રફ ટ્રેડિંગ સેન્ટર તરીકે ક્રમાંકિત કરે છે, તે રશિયન રફ માટેનું બીજું મુખ્ય સ્થળ હતું, જોકે દુબઈ તેના વેપારની સંપૂર્ણ વિગતો જાહેર કરતું નથી.
જ્યારે રશિયન રફની વાત આવે છે ત્યારે આંકડા બેમાંથી એક ચિત્રને પ્રકાશિત કરે છે. પહેલું કે આ હીરાનું બજાર છે અને ઉત્પાદકો તે દેશોને સપ્લાય કરવા માટે હકદાર છે. જો કે તેમના અધિકારક્ષેત્રમાં આવું કરવું તેમના માટે કાયદેસર હોય છે.
બીજું એ કે “નોંધપાત્ર પરિવર્તન”ના મુદ્દાને સંબોધવાની જરૂર છે. એક માર્ગ કે જેના દ્વારા વર્તમાન યુએસ પ્રતિબંધો હજુ પણ રશિયન મૂળના રફ હીરાને યુએસમાં પ્રવેશવાની મંજૂરી આપે છે. જો તેઓ ત્રીજા દેશમાં કાપવામાં આવે અને પોલિશ કરવામાં આવે, જેમ કે જ્વેલર્સ વિજિલન્સ કમિટી (JVC) દ્વારા સમજાવવામાં આવ્યું છે. G7 રાષ્ટ્રો કેનેડા, ફ્રાન્સ, જર્મની, ઇટાલી, જાપાન, યુકે અને યુએસ એવા પગલાં પર કામ કરી રહ્યા છે કે જેના માટે કંપનીઓને તેમના હીરાની આયાતના મૂળ, રફ અને પોલિશ્ડ બંનેને જાહેર કરવાની જરૂર પડશે.
દરમિયાન, અલરોસા કે જે રશિયાના મોટા ભાગના ઉત્પાદનનો હિસ્સો ધરાવે છે, તેણે રફ વેચવાનું રાબેતા મુજબ ચાલુ રાખ્યું છે અને ઉત્પાદકો તેની પાસેથી ખરીદી કરવાનું ચાલુ રાખ્યું છે. એવું લાગે છે કે રશિયાએ 2022માં 41.9 મિલિયન કેરેટનું ઉત્પાદન કર્યું અને 36 મિલિયનની કિંમતની નિકાસ કરી. (આકૃતિ 6 જુઓ).
જ્યારે રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચે યુદ્ધ ફાટી નીકળ્યું ત્યારે અલરોસાએ માર્કેટ્સ અપડેટનો રિપોર્ટ આપવાનું બંધ કર્યું હતું. જેના લીધે અલરોસા દ્વારા માર્કેટમાં કેટલી રફ વેચવામાં આવી તે જાણકારી બહાર આવી નહોતી. કંપની પાસેથી ખરીદી કરનારા ઉત્પાદકોને તેમના પુરવઠાનો સ્ત્રોત વિશે પારદર્શક રહેવા કહેવાયું હતું. જેથી તેમની રફને યોગ્ય કાનુની માધ્યમથી વેચી શકાય.
બોત્સવાના માટે લાભ
બોત્સવાના માટે પાછલું વર્ષ નોંધપાત્ર રહ્યું હતું. કારણ કે બોત્સવાનાએ તેના સ્થાનિક હીરા ઉદ્યોગમાં મૂલ્ય ઉમેરવા માટે ડી બિઅર્સ સાથે નવા સોદાની વાટાઘાટો કરી હતી. મોડે મોડે આખરે જૂન 2023ના અંતમાં કરાર પર બંને પક્ષો દ્વારા હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા, જે બોત્સવાના સ્ટેટની માલિકીની ઓકાવાંગો ડાયમંડ કંપનીને અન્ય શરતોની સાથે આખરે ડી બિઅર્સના લોકલ ઉત્પાદનનો 50 ટકા મેળવવા માટે હકદાર બનાવે છે.
દરમિયાન સરકારે ઉત્પાદક એચબી બોત્સવાનામાં 24 ટકા હિસ્સો પણ ખરીદયો હતો. ઓડીસીએ મૂલ્ય વધારતા આ સોદામાં એચબી સાથે રફ સપ્લાય કરવા સંમતિ દર્શાવી હતી, જેના દ્વારા ઓડીસી પોલિશ્ડમાંથી નફાનો હિસ્સો મેળવતું થશે.
બોત્સવાનાએ તેના પ્રોફિટેબલ પ્રોગ્રામને સુધારવાની કોશિશ કરી હોવાથી માલનો મોટો જથ્થો દેશમાં જ રહ્યો. તેના ડાયમંડના પ્રોડક્શન વત્તા ઇમ્પોર્ટ વત્તા એક્સપોર્ટ 1.4 બિલિયન ડોલરનું મૂલ્ય 4.6 મિલિયન કેરેટ સુધી પહોંચ્યું, જ્યારે તે પાછલા છ વર્ષોમાં રફની ચોખ્ખું નિકાસકાર રહ્યું છે. (જુઓ આકૃતિ 7)
સંભવ છે કે તે 4.6 મિલિયન કેરેટ સ્થાનિક ઉત્પાદન અથવા વેપાર માટે નિર્ધારિત કરવામાં આવ્યા હતા. એક નાનો હિસ્સો ડી બિઅર્સ પાસે હોઈ શકે છે, જે ઇન્વેન્ટરી માટે સારો નથી. પેરેન્ટ કંપની એંગ્લો અમેરિકનના વાર્ષિક અહેવાલ મુજબ 2022 દરમિયાન ડી બીઅર્સ જૂથનું ઉત્પાદન માત્ર 1.2 મિલિયન કેરેટના વેચાણને વટાવી ગયું હતું.
રેપાપોર્ટનો અંદાજ છે કે, ઓકાવાંગોએ 2022માં આશરે 5.9 મિલિયન કેરેટનું વેચાણ કર્યું હતું, જે કેપી દ્વારા નોંધાયેલા 22.6 મિલિયન કેરેટના બોત્સ્વાના ઉત્પાદનમાં 17% હિસ્સો ધરાવે છે. જો કે, ODC તે કુલના 25% માટે હકદાર હતો. ODC એ સંભવતઃ તેની સંપૂર્ણ ફાળવણી તરીકે જે લીધું હતું અને તેના વેચાણ વચ્ચેનો તફાવત લગભગ 2.8 મિલિયન કેરેટ છે.
ઓકાવાંગોએ જાહેર કર્યું નથી કે તેનો કેટલો પુરવઠો એચબીને જશે. તેણે તેની ટેન્ડર પ્રણાલીને બદલે લાંબા ગાળાના કોન્ટ્રાક્ટ દ્વારા વેચાણ કરવાનો વિચાર પણ લાંબા સમયથી રજૂ કર્યો છે, જે તેને ડાઉનવર્ડ ટ્રેન્ડિંગ માર્કેટમાં થોડું રક્ષણ આપશે. તે સંભવિતપણે તેના વિકલ્પોનું વહન કરી રહ્યું છે કારણ કે તે વધુ પુરવઠાની ઍક્સેસ મેળવે છે.
જ્યારે બોત્સ્વાના ડી બીઅર્સ અને એચબી સાથેના તેના કરારોને અમલમાં મૂકવાનું શરૂ કરે છે, ત્યારે તે નવી વ્યવસ્થાઓની વધુ વિગતો કદાચ આવતા વર્ષે જાહેર કરવામાં આવશે. દરમિયાન, ઓડીસી ટૂંક સમયમાં એક મુખ્ય રફ સપ્લાયર તરીકે ઉભરી આવશે, અને પેરાસ્ટેટલ પાસે બફર તરીકે થોડી ઇન્વેન્ટરી હોય તેવું લાગે છે, અથવા કદાચ તે નવી મિકેનિઝમ્સને ગતિમાં સેટ કરવા માટે ઉપયોગ કરી શકે છે.
નિષ્કર્ષ
KP ડેટા મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે તે વિવિધ સ્થળોએ રફ માર્કેટની સ્થિતિનો સંક્ષિપ્ત સારાંશ છે. મુખ્ય ઉત્પાદકો, મેન્યુફેક્ચરિંગ અને ટ્રેડિંગ સેન્ટરોમાંના દરેક દેશને સચોટ વિશ્લેષણ આપે છે અને એવા ઘણા મુદ્દાઓ છે જે અહીં સંબોધવામાં આવ્યા નથી.
આ સુવિધામાં દર્શાવેલ ત્રણ વિષયો – વધારાનો પુરવઠો, રશિયા અને બોત્સ્વાના. આ ત્રણ મુદ્દા હાલમાં બજાર પર સૌથી વધુ અસર કરી રહ્યા છે. 2022 KP ડેટા તેમના ચાલુ પ્રભાવને હાઈલાઇટ કરે છે.
રશિયા અને બોત્સ્વાના અલગ-અલગ કારણોસર ધ્યાન ખેંચી રહ્યાં છે. કારણ કે તેમની રફ સપ્લાય મિકેનિઝમ્સ માત્ર વિકસતી બજારની પરિસ્થિતિઓને અનુરૂપ નથી, પરંતુ તેમને આકાર પણ આપે છે. મોટે ભાગે, તેઓ ડી બીઅર્સ, અલરોસાને અસર કરી રહ્યાં છે અને ટૂંક સમયમાં ઓકાવાન્ગોના બજાર પર અસર કરશે. વર્તમાન સમયમાં રશિયા અને બોત્સ્વાના બદલાતી વાસ્તવિકતાઓનો સામનો કરી રહ્યાં છે.
______________________________________________________
ડાયમંડ સિટી પર ગુજરાત, રાષ્ટ્રીય, આંતરરાષ્ટ્રીય, બિઝનેસ સહિતના હીરા ઉદ્યોગના તમામ સમાચાર વાંચો. લેટેસ્ટ ન્યૂઝથી અપડેટ રહેવા માટે સોશ્યિલ મીડિયામાં અમારી સાથે જોડાઓ.
FACEBOOK | TWITTER | TELEGRAM | PINTEREST | LINKEDIN | INSTAGRAM
