DIAMOND CITY NEWS, SURAT
રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચેના યુદ્ધની આગ હીરા ઉદ્યોગને હજુ પણ દઝાડી રહી છે. રશિયા સામે સીધી રીતે કોઈ લડત લડી નહીં શકતા યુરોપિયન દેશોએ રશિયાને સબક શીખવવા માટે તેને આર્થિક રીતે નુકસાન પહોંચાડવાના પેંતરા શરૂ કર્યા છે.
તેના ભાગરૂપે રશિયાની ખાણ અલરોઝામાંથી નીકળતા હીરાનો વેપાર ઠપ્પ કરવા માટે જી-7 દેશોના સંગઠને તે હીરા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. આ પ્રતિબંધને યુરોપિયન દેશોમાં સ્થિત ડાયમંડના સંગઠનોએ સમર્થન જાહેર કર્યું છે, પરંતુ તેમ છતાં તે પ્રતિબંધનો નક્કર કડકાઈ પૂર્વક અમલ શક્ય નહીં હોય જી-7 દેશોએ પ્રત્યેક ડાયમંડ કઈ ખાણમાંથી આવ્યો છે તે જાણવા માટે વિવિધ ઉપાયો અજમાવવાનું શરૂ કર્યું છે.
તેના ભાગરૂપે જી-7 દેશોએ સર્ટિફિકેશન માટે પ્રત્યેક ડાયમંડને એન્ટવર્પ ફરજિયાતપણે મોકલવો એવો નિર્ણય કર્યો છે. જોકે, ભારત બાદ હવે આ નિર્ણય સામે આફ્રિકન દેશ બોત્સવાનેએ વિરોધ નોંધાવ્યો છે.
બોત્સ્વાનાએ પશ્ચિમી દેશોના જૂથ G7 દ્વારા તમામ આફ્રિકન હીરાને પ્રમાણપત્ર માટે બેલ્જિયમના એન્ટવર્પમાં મોકલવામાં આવે તેવો આદેશ આપવાની યોજનાને બોતસ્વાનાએ નકારી કાઢી છે.
રશિયન રફ અને ડાયમંડનું મૂળ જણાવવા આડમાં ઓકશન માટે મૂકવામાં આવતા હીરા સર્ટિફિકેશન માટે બેલ્જિયમના એન્ટવર્પ લઈ જવાની અને બેલ્જિયમની મોનોપોલી ઊભી કરવાની યોજનાને ફગાવી દીધી છે.
જાણકારો કહે છે કે, બોત્સ્વાનાની હીરાની ખાણોમાંથી નીકળતાં હીરા ડાયમંડ માઈનિંગ કંપનીઓના ઓકશન થકી ભારતની ડાયમંડ કંપનીઓ ખરીદ કરી સુરત અને મુંબઈમાં ડિલિવરી મેળવતી હતી. કેટલાક હીરાની ડિલિવરી સુરત, મુંબઈના સેઝમાં લેવામાં આવતી હતી.
G7નાં યુરોપિયન દેશો આ હીરા સર્ટિફિકેશનની મોનોપોલી ઊભી કરવા બેલ્જિયમના એન્ટવર્પ લાવવાનું ફરજિયાત કરતાં ભારત પછી બોત્સ્વાનાએ વિરોધ નોંધાવી આ નિર્ણયને ફગાવી દીધી છે. એ રીતે સુરત, મુંબઈના હીરા ઉદ્યોગની મદદે બોત્સ્વાના આવ્યું છે.
આફ્રિકન હીરા ઉત્પાદકો માટે લોજિસ્ટિકલ પડકારો અને વધતા ખર્ચ અંગેની ચિંતાઓને ટાંકીને રશિયન હીરા પરના પ્રતિબંધોને લાગુ કરવાના હેતુથી પ્રસ્તાવિત પગલાને બોત્સ્વાના તરફથી સખત વિરોધ કરવામાં આવ્યો છે.
બોત્સ્વાનાના ખનીજ મંત્રી લેફોકો મોઆગીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, તેમના દેશે G7 દરખાસ્ત સામે પોતાનો વિરોધ સ્પષ્ટપણે જણાવ્યો હતો. તેમણે બોત્સ્વાનાના અર્થતંત્રમાં હીરાની મહત્વની ભૂમિકા પર પ્રકાશ પાડ્યો છે, જે રાષ્ટ્રીય બજેટની આવકના બે તૃતીયાંશ કરતાં વધુ ફાળો આપે છે. મોઆગીએ ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી કે G7 યોજના રાષ્ટ્રીય સાર્વભૌમત્વ અને આર્થિક સ્થિરતાને જોખમમાં મૂકી શકે છે.
બૉત્સ્વાનાની સરકારે નવી સર્ટિફિકેશન સિસ્ટમની જરૂરિયાત પર પ્રશ્ન ઉઠાવ્યો હતો જ્યારે 2003માં કોન્ટ્રાક્ટ હીરાના નિયમન માટે અમલમાં મુકાયેલી હાલની કિમ્બર્લી પ્રક્રિયા (KP)માં છટકબારીઓ હોવાનું દર્શાવવામાં આવ્યું નથી.
બોત્સ્વાનામાં G7 પ્રતિનિધિમંડળની મુલાકાત હોવા છતાં, જ્યારે સૂચિત પ્રમાણપત્ર પ્રણાલી અને KP વચ્ચેના તફાવતો વિશે પૂછ્યું ત્યારે નક્કર જવાબો આપવામાં આવ્યા ન હતા. વર્તમાન કેપી હેઠળ, ડાયમંડ સર્ટિફિકેશન આફ્રિકામાં થાય છે, ખાસ કરીને બોત્સ્વાનામાં, પરિણામે આફ્રિકન હીરા ઉત્પાદકો માટે ખર્ચ-અસરકારક પ્રક્રિયાઓ વધી શકે એવી સ્થિતિ હતી.
આ પ્રમાણપત્રે આફ્રિકન રાષ્ટ્રો દ્વારા નિકાસ કરતા પહેલા હીરામાં મૂલ્ય ઉમેરવાના પ્રયાસોને સરળ બનાવ્યા છે, જેના કારણે ખંડના હીરા ઉદ્યોગમાં નફામાં વધારો અને રોજગારીનું સર્જન થયું છે.
સર્ટિફિકેશન પ્રક્રિયાને આફ્રિકાથી યુરોપમાં શિફ્ટ કરવાની દરખાસ્તે ચિંતાને વેગ આપ્યો છે કે તે આફ્રિકન સંસાધનો પર નિયંત્રણ જાળવવા માટે પશ્ચિમી રાષ્ટ્રો દ્વારા બીજા પ્રયાસનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. એવી આશંકા છે કે આ પગલું આફ્રિકન રાષ્ટ્રોના તેમની ખનિજ સંપત્તિમાંથી મહત્તમ લાભ મેળવવા અને સ્વતંત્ર રીતે તેમની અર્થવ્યવસ્થાનો વિકાસ કરવાના પ્રયાસોને નબળી પાડી શકે છે.
ટૂંકમાં, બોત્સ્વાના દ્વારા G7ની દરખાસ્તનો અસ્વીકાર એ આફ્રિકામાં હીરા માટે પ્રમાણપત્ર પ્રક્રિયા પર નિયંત્રણ જાળવવા અને વૈશ્વિક હીરાના વેપારમાં ખંડના હિતોનું રક્ષણ કરવાના મહત્વ વિશે વ્યાપક લાગણીઓને પ્રતિબિંબિત કરે છે.
ઉલ્લેખનીય છે કે ગઈ તા. 6 ડિસેમ્બરના રોજ જી-7 દેશો કેનેડા, ફ્રાન્સ, જર્મની, ઈટાલી, જાપાન, યુકે અને યુએસ દ્વારા નવા પ્રતિબંધોની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. જેનો ઉદ્દેશ યુદ્ધમાં સંડોવાયેલા રશિયાને મળતા યુદ્ધ ભંડોળને મર્યાદિત કરવાનો હતો.
તેથી જ રશિયન માઈન અલરોઝામાંથી નીકળતા હીરાના જી-7 દેશોમાં વેચાણ પર પ્રતિબંધ મુકાયો હતો. જી-7 દેશોના આ પગલાને હીરા ઉદ્યોગ માટે મહત્ત્વનો માનવામાં આવે છે. કારણ કે નવા પ્રતિબંધોની જાહેરાતમાં ડાયમંડનો વિશેષ ઉલ્લેખ કરાયો છે.
રશિયન ફેડરેશન ખાણ કંપની અલરોઝામાં 33 ટકા હિસ્સો ધરાવે છે, જે વોલ્યુમની દ્રષ્ટિએ રફ હીરાની વિશ્વની સૌથી મોટી ઉત્પાદક કંપની છે. અલરોઝાએ 2021માં 45.5 મિલિયન કેરેટમાંથી 4 બિલિયન ડોલરની રફનું વેચાણ કર્યું હતું.
યુદ્ધ પહેલાં કંપનીએ જાહેર કરેલા છેલ્લા રિપોર્ટમાં આ ડેટાનો ઉલ્લેખ કરાયો હતો. યુરોપિયન કમિશને એક નિવેદનમાં એ બાબત પર ભાર મુક્યો હતો કે આ પ્રતિબંધો ડાયમંડમાંથી રશિયાને થતી આવકને ઘટાડવાની બાબત પર કેન્દ્રિત છે. કારણ કે રશિયા ડાયમંડમાંથી થતી આવક યુદ્ધમાં મદદરૂપ બને છે.
આ પ્રતિબંધો લાગુ કરાયા ત્યારે જ યુરોપિયન દેશો જાણતા હતા કે ટ્રેસિબિલિટી મોટો પડકાર બની રહેશે. હીરા રશિયન મૂળના નથી તેની ચકાસણી કેવી રીતે કરવી? યુરોપિયન દેશો માટે મુશ્કેલ બનશે તે તેઓ જાણતા જ હતા.
તે માટે જી-7 સંગઠન રફ હીરા માટે મજબૂત ટ્રેસેબિલિટી આધારિત ચકાસણી અને પ્રમાણપત્ર પદ્ધતિ સ્થાપિત કરવા માંગતા હતા. હીરો ક્યાંથી આવ્યો છે તે ચકાસવા માટે યુરોપિયન દેશોના આ સંગઠન દ્વારા ખાતાવહી પર નોંધાયેલા માલનું પ્રમાણપત્ર બેલ્જિયમમાં કરવાનું નક્કી કરાયું હતું.
______________________________________________________
Disclaimer : This information has been collected through secondary research and Diamond City Newspaper is not responsible for any errors in the same.
ડાયમંડ સિટી પર ગુજરાત, રાષ્ટ્રીય, આંતરરાષ્ટ્રીય, બિઝનેસ સહિતના હીરા ઉદ્યોગના તમામ સમાચાર વાંચો. લેટેસ્ટ ન્યૂઝથી અપડેટ રહેવા માટે સોશ્યિલ મીડિયામાં અમારી સાથે જોડાઓ.
FACEBOOK | TWITTER | TELEGRAM | PINTEREST | LINKEDIN | INSTAGRAM
