DIAMOND CITY NEWS, SURAT
સમગ્ર વિશ્વ ભારતમાં થઈ રહેલા ઝડપી આર્થિક વિકાસની પ્રશંસા કરી રહ્યું છે. તાજેતરમાં જેફરીઝે 2027 સુધીમાં ભારત વિશ્વની ત્રીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બનવાની આગાહી કરી હતી. વૈશ્વિક બ્રોકરેજ ફર્મ જેફરીઝનું અનુમાન છે કે ભારત 2027 સુધીમાં વિશ્વની ત્રીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બની જશે. આ અંદાજ ભારતના સ્થિર જીડીપી વૃદ્ધિ દર, અનુકૂળ ભૌગોલિક રાજકીય પરિબળો અને સતત સુધારાની પહેલ પર આધારિત છે. બ્રોકરેજ ફર્મે જણાવ્યું હતું કે પાછલા દાયકામાં ભારતની આર્થિક ગતિ આ માર્ગને આગળ ધપાવે છે, તેની જીડીપી યુએસડીના સંદર્ભમાં 7 ટકાના ચક્રવૃદ્ધિ વાર્ષિક વૃદ્ધિ દર (CAGR) સાથે વધીને $3.6 ટ્રિલિયન સુધી પહોંચી ગઈ છે. આનાથી ભારત વિશ્વની 8મી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થામાંથી 5મી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બની ગયું છે. જેફરીઝને અપેક્ષા છે કે ભારતનો જીડીપી આગામી ચાર વર્ષમાં $5 ટ્રિલિયનને વટાવી જશે, જે તેને જાપાન અને જર્મની કરતાં ત્રીજા સ્થાને લઈ જશે. નોંધનીય છે કે જાપાનની અર્થવ્યવસ્થા સત્તાવાર રીતે મંદીમાં પ્રવેશી છે, જ્યારે જર્મન અર્થતંત્ર ગંભીર મંદીનો ભોગ બન્યું છે. તેનાથી વિપરીત, મજબૂત માંગ અને રોકાણને કારણે ભારતીય અર્થતંત્ર મજબૂત પ્રદર્શન કરી રહ્યું છે. સાતત્યપૂર્ણ લેબર સપ્લાય સાથે મજબૂત વસ્તી વિષયક ડિવિડન્ડ, સંસ્થાકીય શક્તિમાં વધારો અને શાસનમાં પ્રગતિ સહિત અનેક પરિબળો દ્વારા આ વૃદ્ધિને વધુ પ્રોત્સાહન આપવામાં આવ્યું છે. જેફરીઝે એમ પણ કહ્યું હતું કે ભારતની પ્રગતિને મોટા વૈશ્વિક રોકાણકારો માટે અવગણવું અશક્ય છે. તે કહે છે કે માર્કેટ કેપિટલાઇઝેશનની દ્રષ્ટિએ ભારત વિશ્વનું 5મું સૌથી મોટું બજાર છે, જે અંદાજે US $4.5 ટ્રિલિયન છે. જો કે, તે વૈશ્વિક સૂચકાંકોમાં પ્રમાણમાં ઓછું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે અને માત્ર 1.6 ટકા વેઇટિંગ સાથે 10માં ક્રમે છે. જેફરીઝના વિશ્લેષકો અપેક્ષા રાખે છે કે ભારતીય બજારમાં ફ્રી ફ્લોટ વિસ્તરે અને કેટલીક વેઇટિંગ વિસંગતતાઓને સંબોધવામાં આવે ત્યારે આ દૃશ્ય બદલાશે. તેમનો અંદાજ છે કે છેલ્લા 15-20 વર્ષોમાં જોવા મળેલા વલણોને અનુરૂપ માર્કેટ રિટર્ન અને નવી લિસ્ટિંગ સાથે, ભારતનું માર્કેટ કેપિટેલાઇઝેશન લગભગ બમણું થઈને લગભગ $10 ટ્રિલિયન થઈ શકે છે.
હવે વર્લ્ડ ઇકોનોમિક ફોરમના પ્રમુખ બોર્ગે બ્રેન્ડે કહ્યું છે કે ભારત 10 ટ્રિલિયન અર્થતંત્ર બનવાના માર્ગ પર આગળ વધી રહ્યું છે. એક ઈન્ટરવ્યુમાં વર્લ્ડ ઈકોનોમિક ફોરમના પ્રમુખે કહ્યું કે ભારત 10 અબજ ડોલરની અર્થવ્યવસ્થા બનવાના માર્ગ પર છે અને ટૂંક સમયમાં જ વિશ્વની ત્રીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બની જશે. બોર્ગે બ્રેન્ડે જણાવ્યું હતું કે, વિશ્વની તમામ મોટી અર્થવ્યવસ્થાઓમાં ભારતીય અર્થવ્યવસ્થા સૌથી ઝડપી વિકાસ કરી રહી છે. તેમણે કહ્યું કે દાવોસમાં આયોજિત આ વર્લ્ડ ઈકોનોમિક ફોરમની બેઠક દરમિયાન અમે ભારતમાં ઘણું પોટેન્શિયલ જોયું છે. ભવિષ્યમાં પણ ભારત પ્રગતિના પંથે દોડતું રહેશે તેવું મારું માનવું છે.
વર્લ્ડ ઈકોનોમિક ફોરમના પ્રમુખે કહ્યું કે, ભારતનું વાતાવરણ પોઝિટિવ છે. અહીં તમે જ્યારે પણ ભારત આવો છો ત્યારે તમને આશાથી ભરપૂર અનુભવ થાય છે, જે વિશ્વમાં દરેક જગ્યાએ આ પોઝિટિવિટી અનુભવાતી નથી. તેમણે કહ્યું કે હાલમાં આપણે ભૌગોલિક રાજકીય મંદીનો સામનો કરી રહ્યા છીએ. એક ખૂબ જ ખંડિત અને ધ્રુવીકરણ વિશ્વ, પરંતુ હજુ પણ એવા ક્ષેત્રો છે જ્યાં આપણે સહકાર આપી શકીએ અને તે ક્ષેત્રોની શોધ કરવી મહત્વપૂર્ણ છે.
વર્લ્ડ ઈકોનોમિક ફોરમના પ્રમુખે કહ્યું કે ભારત 7 ટકાના દરે આર્થિક વિકાસ કરી રહ્યું છે અને વિશ્વની સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા અમેરિકા કરતાં પણ સારું પ્રદર્શન કરી રહ્યું છે. આગામી બે-ત્રણ વર્ષમાં ત્રીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બનવાના ભારતના લક્ષ્ય અંગે બોર્ગે બ્રેન્ડે કહ્યું કે ભારત આગામી વર્ષોમાં 10 ટ્રિલિયન ડોલરની અર્થવ્યવસ્થા બનવાના માર્ગ પર છે. તેમણે કહ્યું, ભારત મહત્વપૂર્ણ સુધારાઓમાંથી પસાર થયું છે. અને તે બે સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થાઓ અમેરિકા અને ચીનની સરખામણીમાં સારી સ્થિતિમાં છે. ભારતમાં વિદેશી રોકાણમાં સતત વધારો થઈ રહ્યો છે, ઉત્પાદન પ્રવૃત્તિ વધી રહી છે જે અગાઉ અન્ય દેશોમાં જોવા મળતી હતી.
એક જ દાયકામાં ભારતીય પરિવારોની આવક-ખર્ચમાં થયો ધરખમ ફેરફાર
નેશનલ સેમ્પલ સર્વે ઓફિસ (એનએસએસઓ)ના સર્વેક્ષણ દર્શાવે છે કે 2011-12 થી 2022-23 દરમિયાન દેશમાં પરિવારોના માસિક ખર્ચમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. આ સમયગાળા દરમિયાન ગ્રામીણ અને શહેરી વિસ્તારોમાં માથાદીઠ માસિક ઘરગથ્થુ ખર્ચ (MPCE)માં પણ નોંધપાત્ર વધારો થયો હતો…
નેશનલ સૅમ્પલ સર્વે ઓફિસ (એનએસએસઓ) એ એક વ્યાપક સર્વે બહાર પાડ્યો છે, જે દર્શાવે છે કે 2011-12 થી 2022-23 સુધી ભારતમાં પરિવારોના માસિક ખર્ચમાં સતત વધારો થયો છે. આ સમયગાળા દરમિયાન ગ્રામીણ અને શહેરી વિસ્તારોમાં માથાદીઠ માસિક ખર્ચ (MPCE) પણ નોંધપાત્ર વધારો દર્શાવે છે. પરંતુ, આ સર્વેમાં કેટલાક પ્રશ્નો પણ ઊભા થયા છે. જેમ કે પરિવારનો ખર્ચ બમણો કેમ થયો? કઈ વસ્તુઓ પર લોકોએ તેમના ખર્ચમાં વધારો કર્યો છે? ગ્રાહકોને વધુ ખર્ચ કરવાનો વિશ્વાસ ક્યાંથી મળ્યો? આ સર્વે દેશની અર્થવ્યવસ્થા વિશે શું કહે છે અને સૌથી મોટો પ્રશ્ન એ છે કે શું ખર્ચ બમણા થવાથી લોકોની આવક પણ વધી છે? ચાલો જાણીએ આ સવાલોના જવાબ.
NSSO ડેટા દર્શાવે છે કે ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં વર્તમાન ભાવે MPCE રૂ. 1,430 થી વધીને રૂ. 3,860 થયો છે. જ્યારે શહેરી વિસ્તારોમાં તે રૂ. 2,630 થી વધીને રૂ. 6,521 થયો હતો. NSSO એ ઓગસ્ટ 2022 થી જુલાઈ 2023 વચ્ચે રાષ્ટ્રવ્યાપી સર્વે હાથ ધર્યો હતો, જેમાં 2,61,746 પરિવારો સામેલ હતા.
NSSO સર્વેમાં સરકારના વિવિધ સામાજિક કલ્યાણ કાર્યક્રમો દ્વારા પરિવારોને મફતમાં મળતી વસ્તુઓના મૂલ્ય પર પણ ધ્યાન આપવામાં આવ્યું હતું. તેમાં અનાજ, ખાદ્ય તેલ, મીઠું અને ખાંડ જેવી આવશ્યક ચીજવસ્તુઓની સાથે લેપટોપ, ટેબ્લેટ, મોબાઇલ ફોન, સાયકલ, બાઇક, કપડાં અને શૂઝ જેવી બિનજરૂરી વસ્તુઓનો સમાવેશ થાય છે.
છેલ્લા દાયકામાં ઘરનો ખર્ચ બમણો થવાથી ઘણી બધી બાબતો જાણવા મળે છે. આ દર્શાવે છે કે માત્ર પરિવારોની આવકમાં વધારો થયો નથી. તેના બદલે, ઉપભોક્તાનો વિશ્વાસ પણ વધ્યો છે, જે બજારની માંગ અને નીતિ આયોજનને અસર કરે છે.
કોવિડ-19 એ વિશ્વની તમામ મુખ્ય અર્થવ્યવસ્થાઓ સામે કઠિન પડકારો રજૂ કર્યા છે. પરંતુ, ભારતમાં સતત મજબૂત કન્ઝ્યુમર ખર્ચ આપણા અર્થતંત્રની મજબૂતાઈ અને સ્થિતિસ્થાપકતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે, જે તેના 1.3 અબજથી વધુ લોકોની વિશાળ સ્થાનિક માંગથી સતત તેજી તરફ આગળ વધે છે. ભારતીય ગ્રાહકો દ્વારા ખર્ચમાં તીવ્ર વધારો થવા પાછળ ઘણા કારણો છે. જેમ કે ડિજિટલ અર્થતંત્રનું ઝડપી વિસ્તરણ, ઈ-કોમર્સ ક્ષેત્રની બમ્પર વૃદ્ધિ, ઓનલાઈન શિક્ષણ અને મનોરંજન પ્લેટફોર્મનો ઉદભવ. આ તમામ સ્થળોએ ગ્રાહકો તેમની કમાણીનો મોટો ભાગ ખર્ચી રહ્યા છે.
પ્રધાનમંત્રી ગરીબ કલ્યાણ યોજના, ઉત્પાદન-લિંક્ડ ઇન્સેન્ટિવ (PLI) યોજના અને આત્મનિર્ભર ભારત જેવી સરકારી યોજનાઓએ ગ્રાહકોનો વિશ્વાસ વધાર્યો અને તેમને વધુ ખર્ચ કરવા પ્રોત્સાહિત કર્યા.
લોકો ભોજન પર ઓછા કપડાં, મનોરંજન પર વધુ પૈસા ખર્ચ કરતા થયા
દેશમાં લોકો ભોજન પર ઓછા પૈસા અને કપડાં, મનોરંજન અને અન્ય પર વધુ પૈસા ખર્ચી રહ્યા છે. નેશનલ સ્ટેટેસ્ટિક્સ મિનિસ્ટ્રી (NSO)ના રિપોર્ટ અનુસાર, છેલ્લા 10 વર્ષમાં ભારતીય પરિવારોનો ઘરગથ્થુ ખર્ચ બમણાથી વધુ થયો છે. ઓગસ્ટ 2022 અને જૂલાઈ 2023 વચ્ચે કરવામાં આવેલા સર્વેક્ષણના આંકડામાં આ વાત કહેવામાં આવી છે. જો કે, સરકારે 2017-18ના સર્વેના આંકડામાં ગરબડ હોવાની વાત કરીને જાહેર કર્યા ન હતા. આ સરવે અનુસાર ભારતીય પરિવારો પ્રમાણમાં ખોરાક પર ઓછો ખર્ચ કરે છે. તેઓ કપડાં, ટીવી અને મનોરંજન જેવા માધ્યમો પર વધુ ખર્ચ કરી રહ્યા છે. આ ડેટા કુલ 2,61,746 ઘરોના સર્વેમાંથી એકત્રિત કરવામાં આવ્યો છે. તેમાંથી 1,55,014 ઘર ગામડાઓમાં અને 1,06,732 ઘર શહેરી વિસ્તારોના છે.
ગામડાઓમાં ભોજન પર માથાદીઠ માસિક ખર્ચ 1,750 રૂપિયા અને શહેરોમાં 2,530 રૂપિયા હતો. ગામડાઓમાં દૂધ અને તેના ઉત્પાદનો પર સરેરાશ માસિક ખર્ચ 314 રૂપિયા અને અનાજ પર 185 રૂપિયા હતો. શહેરોમાં આના પર 466 રૂપિયા અને 235 રૂપિયાનો ખર્ચ થયો હતો, પરંતુ ડ્રિંક્સ અને પ્રોસેસ્ડ વસ્તુઓ પરનો ખર્ચ તેનાથી પણ વધુ થઈ ગયો છે. માથાદીઠ સરેરાશ માસિક ખર્ચ ગામડાઓમાં 363 રૂપિયા અને શહેરોમાં 687 રૂપિયા છે. ગામડાઓમાં માસિક વપરાશમાં ભોજનનો હિસ્સો ઘટીને 46.4 ટકા થયો છે. 2011-12માં તે 53 ટકા હતો. બિન-ખાદ્ય વપરાશ 47 ટકા થી વધીને 53.6 ટકા થયો છે. શહેરી વિસ્તારોમાં ભોજનનો હિસ્સો 42.6 ટકા થી ઘટીને 39.2 ટકા થયો છે. શહેરોમાં નોન-ફૂડ આઇટમ્સ પર માથાદીઠ માસિક ખર્ચ રૂ. 3,929 હતો. ગામડાઓમાં બિન-ખાદ્ય ચીજવસ્તુઓ સિવાય સૌથી વધુ ખર્ચ 285 રૂપિયા પ્રવાસ અને 269 રૂપિયા મેડિકલ પર કરવામાં આવે છે.
ભારતમાં ગરીબીનો દર 5 ટકાથી નીચે આવ્યો
એસબીઆઈ રિસર્ચના રિપોર્ટમાં મોટો દાવો, કેન્દ્ર સરકારની યોજનાઓના લીધે દેશમાં ગરીબી ઘટી
એક સમયે કોંગ્રેસની સરકારે ગરીબી હટાવો સૂત્ર પ્રચલિત કર્યું હતું, પરંતુ તેમ છતાં દેશમાંથી હજુ સુધી ગરીબી દૂર થઈ નહોતી. હવે ભાજપની સરકારના રાજમાં ગરીબી ઘટી છે તેવા અહેવાલ સામે આવ્યા છે. વર્ષ 2022-23માં ભારતના ગરીબી દરમાં મોટો ઘટાડો થયો હોવાનો દાવો એસબીઆઈ રિસર્ચના એક રિપોર્ટમાં કરાયો છે. રિપોર્ટ અનુસાર આ સમયગાળા દરમિયાન ભારતનો ગરીબી દર ઘટીને 4.5 થી 5% પર આવી ગયો છે.
ગ્રામીણ ગરીબી અને શહેરી ગરીબી બંનેમાં ઘટાડો થયો છે. જ્યારે ગ્રામીણ ગરીબી ઘટીને 7.2% થઈ ગઈ છે, જ્યારે શહેરી ગરીબી ઘટીને 4.6% થઈ ગઈ છે. જો વર્ષ 2011-12 સાથે સરખામણી કરવામાં આવે તો ગામડાઓમાં ગરીબીનો દર 25.7% હતો, જે હવે ઘટીને 7.2% થઈ ગયો છે. આ સમયગાળા દરમિયાન શહેરી ગરીબી 13.7% હતી, જે ગયા વર્ષ સુધીમાં ઘટીને 4.6% થઈ ગઈ છે. એસબીઆઈ રિસર્ચે તેના ઘરગથ્થુ વપરાશ ખર્ચ સર્વેના ડેટાને ટાંકીને આ અહેવાલ આપ્યો છે. જેમાં ગરીબી દર ઘટવા પાછળનું કારણ કેન્દ્ર સરકારની યોજનાઓના અમલીકરણને સમજાવવામાં આવ્યું છે. રિસર્ચ રિપોર્ટ અનુસાર 2018-2019 થી ગ્રામીણ ગરીબીમાં 440 બેસિસ પોઈન્ટ્સનો મોટો ઘટાડો થયો છે અને કોવિડ પછી શહેરી ગરીબીમાં 170 બેસિસ પોઈન્ટ્સનો ઘટાડો થયો છે. અહેવાલમાં એવો અંદાજ લગાવવામાં આવ્યો હતો કે ગામડાઓમાં ગરીબી રેખાનો નવો દર અથવા વપરાશનું મૂળભૂત સ્તર રૂ. 1,622 હતું અને શહેરોમાં રૂ. 1929 હતું. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ગામડાઓ અને શહેરોમાં માથાદીઠ વપરાશ અને ગ્રામીણ ઇકો સિસ્ટમમાં સુધારા પાછળના કારણો સરકારની ઘણી યોજનાઓ છે, જેમ કે ડીબીટી ટ્રાન્સફર, ગ્રામીણ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને ખેડૂતોની આવક વધારવાના પ્રયાસો. આનાથી ગ્રામીણ ભારતમાં જીવન ધોરણમાં સુધારો થયો છે. તે એમ પણ કહે છે કે બિહાર, ઉત્તર પ્રદેશ અને મધ્યપ્રદેશ જેવા પછાત ગણાતા રાજ્યોની ઇકોસિસ્ટમ પણ ઝડપથી સુધરી રહી છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ કહ્યું હતું કે ભારતમાં ગરીબી હવે તેના સૌથી નીચા સ્તરે છે. કારણ કે એક દાયકા પહેલાની સરખામણીમાં ઘર ખર્ચ અઢી ગણો વધ્યો છે. એક મીડિયા હાઉસના એક કાર્યક્રમમાં જણાવ્યું હતું કે શહેરી ભારત કરતાં ગ્રામીણ ભારતમાં વપરાશ વધુ ઝડપે વધ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે ડેટા દર્શાવે છે કે લોકોની વિવિધ સેવાઓ અને સુવિધાઓ પર ખર્ચ કરવાની ક્ષમતા વધી છે અને હવે તેમની પાસે ખોરાક સિવાય અન્ય વસ્તુઓ પર વધુ પૈસા વાપરવા માટે છે. મોદીએ કહ્યું કે, ગામડાઓ, ગરીબો અને ખેડૂતો પર અમારું ધ્યાન કેન્દ્રિત થવાને કારણે આવું બન્યું છે.
______________________________________________________
Disclaimer : This information has been collected through secondary research and Diamond City Newspaper is not responsible for any errors in the same.
ડાયમંડ સિટી પર ગુજરાત, રાષ્ટ્રીય, આંતરરાષ્ટ્રીય, બિઝનેસ સહિતના હીરા ઉદ્યોગના તમામ સમાચાર વાંચો. લેટેસ્ટ ન્યૂઝથી અપડેટ રહેવા માટે સોશ્યિલ મીડિયામાં અમારી સાથે જોડાઓ.
FACEBOOK | TWITTER | TELEGRAM | PINTEREST | LINKEDIN | INSTAGRAM | WhatsApp Channel
