જુલાઈમાં, સેન્ટ્રલ બેંકે રૂપિયામાં આંતરરાષ્ટ્રીય વેપાર સેટલ કરવા માટે નવી વ્યવસ્થા રજૂ કરી હતી.
એચડીએફસી બેંક અને કેનેરા બેંકને રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) પાસેથી રૂપિયાના વેપાર માટે વિશેષ વોસ્ટ્રો એકાઉન્ટ ખોલવાની મંજૂરી મળી છે અને બંને મંજૂરી રશિયા સાથેના વેપાર માટે છે, એમ બેંકિંગ ઉદ્યોગના સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું.
અત્યાર સુધીમાં પાંચ ભારતીય બેંકો – યુકો બેંક, યુનિયન બેંક અને ઇન્ડસઇન્ડ બેંક અન્ય ત્રણ બેંકોએ – આવા વેપાર માટે નિયમનકારી મંજૂરી મેળવી છે. આ સિવાય, બે રશિયન બેંકો – Sber બેંક અને VTB – પાસે RBIની મંજૂરી છે. બંનેની ભારતમાં શાખાઓ છે.
આનાથી ભારતીય ચલણમાં, ખાસ કરીને નવી દિલ્હી અને મોસ્કો વચ્ચે સીમાપાર વેપારનો માર્ગ મોકળો થાય છે. અન્ય ત્રણ ભારતીય બેંકો – સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા, ઈન્ડસઈન્ડ બેંક અને યુકો બેંક – ને અગાઉ રૂપિયાના સોદા કરવા માટે નિયમનકાર પાસેથી જરૂરી પરવાનગીઓ મળી હતી.
વોસ્ટ્રો એકાઉન્ટ એ એક એવું ખાતું છે જે અન્ય બેંક વતી સંવાદદાતા બેંક ધરાવે છે. આ ખાતાઓ સંવાદદાતા બેંકિંગનું એક આવશ્યક પાસું છે જેમાં ભંડોળ ધરાવતી બેંક વિદેશી સમકક્ષના ખાતા માટે કસ્ટોડિયન તરીકે કામ કરે છે અથવા તેનું સંચાલન કરે છે.
યુક્રેન યુદ્ધને કારણે રશિયા પર લાદવામાં આવેલા પ્રતિબંધો બાદ ભારત રશિયા પાસેથી મોટા પ્રમાણમાં ક્રૂડ ઓઈલની આયાત કરી રહ્યું છે. જેમ કે, આયાતકારોને મોંઘા તેલ અને કોલસો ખરીદવા માટે રૂપિયામાં ચૂકવણી કરવામાં સક્ષમ કરવાથી ડૉલરની સંપત્તિ જાળવવામાં મદદ મળશે.
કોલકાતા સ્થિત UCO બેંક એ પ્રથમ ભારતીય બેંક હતી જેને RBI ની રશિયાની Gazprombank સાથે વિશેષ વોસ્ટ્રો ખાતું ખોલવાની મંજૂરી મળી હતી, જે વિશ્વના સૌથી મોટા ગેસ ઉત્પાદક અને નિકાસકાર Gazprom દ્વારા સ્થાપવામાં આવી હતી.
ઇન્ડસઇન્ડ બેંકે છ રશિયન બેંકો સાથે જોડાણ કર્યું છે જ્યારે બાકીની ચાર ભારતીય બેંકોએ એક-એક રશિયન ધિરાણકર્તા સાથે સોદા કર્યા છે.
રશિયામાં HDFC બેંકની સમકક્ષ MTS બેંક છે, જે રશિયાના સૌથી મોટા મોબાઈલ ઓપરેટર MTSનું ફિનટેક યુનિટ છે. 11 જુલાઈના રોજ, આરબીઆઈએ એક પરિપત્ર બહાર પાડીને ભારત અને અન્ય દેશો વચ્ચે રૂપિયામાં વેપાર પતાવટ કરવાની મંજૂરી આપી હતી. વર્તમાન વિનિમય દર, 1 રશિયન રૂબલ બરાબર રૂ. 1.35 છે.
પરિપત્રમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ભારતીય આયાતકારો રૂપિયાની મિકેનિઝમ દ્વારા તેમનો વેપાર ચલાવે છે, તેઓ ભારતીય ચલણમાં ચૂકવણી કરશે, જે વિદેશથી માલસામાન અથવા સેવાઓના પુરવઠા માટેના ઇનવોઇસ સામે ભાગીદાર દેશની સંવાદદાતા બેંકના વિશેષ વોસ્ટ્રો ખાતામાં જમા કરવાની રહેશે. વિક્રેતા/સપ્લાયર.
આરબીઆઈએ કહ્યું હતું કે વિનિમય દર બજાર-નિર્ધારિત કરવાનો છે.
આ મિકેનિઝમ દ્વારા માલ અને સેવાઓ મોકલનારા ભારતીય નિકાસકારોએ ભાગીદાર દેશની સંવાદદાતા બેંકના નિયુક્ત વિશેષ વોસ્ટ્રો ખાતાઓમાં બેલેન્સમાંથી રૂપિયામાં ચૂકવણી કરવી જોઈએ, આરબીઆઈની સૂચનામાં જણાવાયું છે.
ફેબ્રુઆરીના અંતમાં રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ ફાટી નીકળ્યા પછી, યુરોપિયન દેશો અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ તરફથી પ્રતિબંધોનો સામનો કરવો પડ્યો, પરિણામે, વેપાર માટે વૈકલ્પિક ચલણ વિકસાવવાની જરૂરિયાત ઊભી થઈ.
ઈન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડ (IMF)ના બ્લોગ મુજબ, કેન્દ્રીય બેંકો હવે પહેલાની હદ સુધી તેમના રિઝર્વમાં ગ્રીનબેક રાખતી નથી.
IMFના સત્તાવાર ફોરેન એક્સચેન્જ રિઝર્વ ડેટાના ચલણની રચના અનુસાર, ગયા વર્ષના અંતિમ ત્રિમાસિક ગાળામાં વૈશ્વિક વિદેશી વિનિમય અનામતમાં ડોલરનો હિસ્સો 59 ટકાથી નીચે ગયો હતો, જે બે દાયકાના ઘટાડાનો વિસ્તાર કરે છે.
____________________________________________________________
લેટેસ્ટ ન્યૂઝથી અપડેટ રહેવા માટે ડાયમંડ સિટી ન્યુઝપેપર સાથે સોશ્યિલ મીડિયામાં જોડાઓ
ફેસબુક| ટ્વિટર | ટેલિગ્રામ | Pinterest | LinkedIn | ઇન્સ્ટાગ્રામ
