સોનાના ભાવો નક્કી કરતા મુખ્ય પેરામીટર્સ વિશે જાણો
ગોલ્ડના ભાવ અત્યારે અગાઉની સરખામણી ઊંચા છે, પરંતુ સોનાના ભાવો પર અનેક વૈશ્વિક બાબતોની અસર થતી હોય છે. આ લેખમાં ગોલ્ડ એનાલીસ્ટે સોનાના ભાવ નક્કી કરતા 10 પેરામીટર્સ વિશે વાત કરી છે જેનાથી તમને ખબર પડશે કે ગોલ્ડ માર્કેટની શું સ્થિતિ છે. આ લેખમાં એનાલીસ્ટે અમેરિકાનો ફુગાવો, અમેરિકાની ફેડ પોલીસી, અમેરિકાની બેંકિંગ ક્રાઇસીસ. રશિયા- યુક્રેન યુદ્ધની અસર, સેન્ટ્રલ બેંકોની ગોલ્ડની ખરીદી, એક્સચેન્જ ટ્રેડેડ ફંડ, અમેરિકાની નાદારી, શોર્ટ સેલિંગ, ગ્લોબલ ઇકોનોમી અને ડિડોલરાઇઝેશન જેવા મુદ્દાની છણાવટ કરી છે.
ગોલ્ડ એનાલીસ્ટ સંજીવ અરોલે US ફુગાવો, ફેડરલ રિઝર્વ નીતિઓ, US ડોલર અને ભૌગોલિક રાજકીય પ્રેસર જેવા વિગતવાર પરિબળોની તપાસ કરે છે, જેનો હેતુ સોનાના ભાવ પર તેમની અસર અને આ ભેદી કોમોડિટી માટે આગળ શું છે તે જાણવાનું છે.
જ્યોતિષીઓ વિવિધ ખગોળશાસ્ત્રીય સંસ્થાઓના અભ્યાસક્રમની ગણતરી કરવા માટે ગણિત અને અન્ય સાધનોનો ઉપયોગ કરે છે અને તે નક્કી કરે છે કે આ હિલચાલ કોઈના ભવિષ્યને કેવી રીતે અસર કરશે. તેનાથી વિપરીત, જન્માક્ષર એ આકૃતિ, ચાર્ટ અથવા સ્વર્ગની ગ્રાફિકલ રજૂઆત છે. જો કે, જ્યોતિષ એક ચોક્કસ વિજ્ઞાન છે કે કેમ તે અહીં ચર્ચાનો વિષય નથી.
ગોલ્ડ માર્કેટના જ્યોતિષીઓ (તેમજ અન્ય કિંમતી ધાતુઓ) વિશ્લેષકો, નિષ્ણાતો, નિરીક્ષકો, પંડિતો, ચાર્ટિસ્ટ, રોકાણકારો, વેપારીઓ અને સોનાના સટોડીયાઓ પણ છે જેઓ સોનાની કિંમતની આગાહી કરવા માટે વિવિધ સાધનોનો ઉપયોગ કરે છે અને તે મુજબ તેમની જરૂરિયાતો મુજ વ્યૂહરચના બનાવે છે. તેમાંના મોટા ભાગનાએ કેટલાક મુખ્ય પરિમાણોને રેખાંકિત કર્યા છે જે વર્તમાન વર્ષમાં સોનાના ભાવને અસર કરી શકે છે. US ફુગાવો, વ્યાજ દરો અંગેની ફેડ નીતિ, US ડોલર અને જીઓ પોલિટિકલ પ્રેશર સોનાના ભાવ માટે ટ્રિગર પોઇન્ટ છે.
US ફેડએ પ્રથમ બે બેઠકોમાં દરોમાં 25 બેસિસ પોઈન્ટ્સનો વધારો કર્યા પછી, વ્યાજદરમાં વધારો કરવાનું બંધ કરી દીધું છે, US ડોલર પોતાને જાળવી રાખવા માટે સંઘર્ષ કરી રહ્યો છે, યુએસ ફુગાવો હજુ પણ લાંબા ગાળાની સરખામણીમાં સરેરાશ 3.28 ટકા ઉંચો છે. તાજેતરની બેંકિંગ કટોકટીથી લેહમેન બ્રધર્સના 2008ના પતન સાથે સરખાવી શકાય તેવી બેંકિંગ સિસ્ટમમાં ભંગાણ પડવાનો ડર હતો, જેણે પાછળથી મંદી શરૂ કરી હતી.
તે સિવાય, યુક્રેન યુદ્ધ ચાલુ રહેવા સહિતના અન્ય મુદ્દાઓને કારણે 4 એપ્રિલ, 2023 ના રોજ સોનું 2,000 ડોલર પ્રતિ ઔંસના ચિહ્નને વટાવી ગયું હતું અને પ્રતિ ઔંસ 2,044.70 ડોલરની ઊંચી સપાટીએ પહોંચ્યું હતું (શરૂઆતથી 11% થી વધુનો તીવ્ર વધારો, વર્ષનો) 4 મે, 2023 ના દિવસે(લંડન PM ફિક્સ). જો કે, એપ્રિલ-મેમાં વારંવાર 2,000 ડોલર પ્રતિ ઔંસના આંકને વટાવી જવા છતાં, સોનું ખરેખર ઘણાની ધારણા પ્રમાણે ઊંચે જવામાં નિષ્ફળ રહ્યું હતું. તે 1,950 ડોલર પ્રતિ ઔંસ અથવા તેનાથી પણ નીચે સરકી ગયું હોય તેવું લાગતું હતું.
તમામ પરિણામો, કારણો સોનાની તરફેણમાં હોવા છતા સવાલ એ ઉભા થાય છે કે,તો, સોનું કેમ અટકી ગયું? વર્ષના ગાળા દરમિયાન યલો મેટલ શું સંગ્રહિત હતી? શું સોનું ફરી એકવાર છેતરી જશે? અથવા સોનું ઔંસ દીઠ 2,100 ડોલરનું લેવલ તોડીને વધુ ઊંચે જશે?
સોનાના ભાવને અસર કરી શકે તેવા તમામ પરિમાણો પર એક નજર કદાચ કેટલાક પ્રશ્નોના જવાબો આપી શકે છે તો આ પેરામીટરો વિશે જાણીએ.
1 – US ઇન્ફલેશન : થોડાં વર્ષો પહેલાં જ US નો ફુગાવો જૂન 2022માં 9.1 ટકાની ની 40-વર્ષની ટોચે હતો. એણે બદલામાં 2022ના બાકીના સમયગાળામાં વ્યાજદરમાં તીવ્ર વધારા પર ફેડની નીતિને સખત બનાવી હતી. આથી, મંદીની આશંકા વધી હતી અને મુખ્યત્વે સોનાના ભાવ વધારાને વેગ આપ્યો. હાલમાં, US ફુગાવો 4.93 ટકા છે જે એક મહિના પહેલા 4.98 ટકા હતો. અને ગયા વર્ષે 8.26 ટકા હતો. જો કે, આ હજુ પણ 3.28 ટકાની લાંબા ગાળાની સરેરાશ અને 2 ટકાના લક્ષ્યાંક કરતાં વધુ છે. US ફેડ દ્વારા વ્યાજદરમાં વધારામાં વિરામનો અર્થ ફુગાવો વધી શકે છે અને તે હજુ પણ સોના માટે ફાયદાકારક બની શકે છે.
2 – US ફેડ પોલીસી : કોરોના મહામારીમાં જોવા મળ્યુ હતું કે અમેરિકન વસ્તીને વિતરિત કરવા માટે સિસ્ટમમાં અબજો ડૉલર નાખવામાં આવ્યા હતા. આનાથી 2022ની શરૂઆતમાં ફુગાવો 9.1ટકા ની 40-વર્ષની ઊંચી સપાટીએ પહોંચ્યો હતો. ફેડ, તેના પ્રમુખ જેરોમ પોવેલ હેઠળ, ફુગાવાને ઘટાડવા માટે અતિ-આક્રમક નીતિ શરૂ કરી. તે લક્ષ્ય તરફ, ફેડએ તેની 3 મેની ફેડરલ ઓપન માર્કેટ કમિટી (FOMC) મીટિંગ સુધી 2022 તેમજ 2023 દરમિયાન વ્યાજદરમાં વધારો કર્યો હતો.
2022ના મોટા ભાગના સમયગાળા દરમિયાન વ્યાજના દરોમાં તીવ્ર વધારો સોનાના ભાવમાં ઘટાડો થયો.જો કે, મંદીની આશંકાથી ડિસેમ્બર 2022 અને 2023માં માત્ર US ફેડ એ 25 બેસિસ પોઈન્ટના બે વધારા પછી વ્યાજદર વધારો સ્લો ડાઉન કર્યો. હકીકતમાં, ફેડએ માર્ચ 2022 અને મે 2023 વચ્ચેના સમયગાળામાં વ્યાજ દરોમાં 500 બેસિસ પોઈન્ટ્સનો વધારો કર્યો હતો.
યુ.એસ.માં ત્રણ બેંકોના અચાનક પતન અને માર્ચમાં UBSને ક્રેડિટ સુઈસના ગેરેજ વેચાણથી 2008ના લેહમેન બ્રધર્સ પ્રકારના પ્રેરિત વૈશ્વિક મંદી તરફ પાછા ફરવાની આશંકા ઊભી થઈ હતી. તે પછી, સપ્ટેમ્બર 2011માં સોનું તેના સર્વકાલીન ઉચ્ચ સ્તરે 1926 ડોલર પ્રતિ ઔંસ તરફ ઉછળ્યું હતું. આ ડરને કારણે ફેડને તેની દર વધારાની નીતિ પર પોઝ બટન દબાવવાની ફરજ પડી હતી. ઉચ્ચ ફુગાવો, મંદી અને બેંકિંગ કટોકટીના વાસ્તવિક ખતરા સાથે બજારની સ્થિતિને જોતા વર્ષના બાકીના સમયગાળા દરમિયાન ફેડ પોલિસી કેવી રીતે બહાર આવે છે તે જોવું રસપ્રદ રહેશે. જો સત્તાવાળાઓ સંપૂર્ણ વિકસિત બેંકિંગ કટોકટીને ટાળવામાં સક્ષમ હોય તો જ ફેડ ફુગાવાને કાબૂમાં લેવાના તેના મિશન પર આગળ વધી શકશે અને ગોલ્ડ કોઇ પણ મોકા પર ઉછળવાની રાહમા હશે.
3 – US બેકીંગ ક્રાઇસીસ : માર્ચ 2023 માં થોડા અઠવાડિયાના અંતરમાં, 3 US બેંકો નિષ્ફળ ગઈ. બધું SVB થી શરૂ થયું, ત્યારબાદ સિગ્નેચર બેંક અને ફર્સ્ટ રિપબ્લિક બેંક. મહિનાના અંત સુધીમાં ક્રેડિટ સુઈસને યુરોપમાં હરીફ UBS દ્વારા દૂર કરવામાં આવી હતી. આ તમામ ઘટનાઓને કારણે વૈશ્વિક બજારો તૂટી પડ્યા અને 4થી એપ્રિલ, 2023ના રોજ સોનું 2,000 ડોલર પ્રતિ ઔંસને વટાવી ગયું. તેણે ઔંસ દીઠ 2044 ડોલર સ્કેલ કરીને તેના પોતાના સર્વકાલીન ઉચ્ચ સ્તરને પાર કરવાનો પ્રયાસ પણ કર્યો, પરંતુ તે 2,067 ડોલર ની નજીક હતું. જો કે, ત્યાં સુસ્તી છે અને એવું લાગે છે કે બજારમાં સુધારો થયો છે, પરંતુ બેંકિંગ કટોકટી હજી સમાપ્ત થઈ નથી. સોનું, 1950 ના દાયકાના મધ્ય સુધીમાં 2,000 ડોલર પ્રતિ ઔંસના સ્તરની નીચે આવ્યું હતુ અને તે પાંખો પસારવાની રાહ જોઈ રહ્યું છે.
4 – સર્વવ્યાપી રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ : રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ હવે તેના 15મા મહિનામાં છે અને નજીકના ભવિષ્યમાં કોઈ અંત આવે તેવા કોઇ અણસાર દેખાતા નથી. જો કે યુદ્ધને કારણે સૌથી ખરાબ પરિસ્થિતિ સર્જાઈ નથી. યુરોપિયન દેશો ઈંધણના ઊંચા ભાવ અને ઓછા પુરવઠાના ભારણ હેઠળ દબાયા નથી, કે USની આગેવાની હેઠળના નાટો અને તેના સહયોગીઓ દ્વારા લાદવામાં આવેલા આકરા પ્રતિબંધો છતાં રશિયન અર્થવ્યવસ્થા પડી ભાંગી નથી. તેનાથી વિપરીત, રશિયન અર્થવ્યવસ્થાએ ખૂબ સારું પ્રદર્શન કર્યું છે અને પ્રતિબંધોને અવગણવાનુ ચાલું જ છે. બંને લડતા રાષ્ટ્રોના રાજધાની શહેરો આગ હેઠળ હોવાથી, યુદ્ધ તેના અંતને નજીકથી દૂર લાગે છે.બંને યુદ્ધગ્રસ્ત દેશની રાજધાની આગથી સળગી રહી છે અને યુદ્ધ અંતની નજીક હોય તેવું દેખાતું નથી.
સંઘર્ષે વિશ્વને USD સિવાયની અન્ય કરન્સીમાં વેપાર કરવા માટે પણ દબાણ કર્યું છે કારણ કે US અન્ય દેશો પર પ્રતિબંધો લાદવા માટે USDની સ્થિતિનો મૂળભૂત ચલણ તરીકે ઉપયોગ કરે છે. ડી-ડોલરાઇઝેશન તરફ ચોક્કસ ચાલ જોવા મળી રહી છે. અન્યત્ર, ઉત્તર કોરિયા તેના જાસૂસી ઉપગ્રહ અને પરમાણુ મિસાઇલોના પરીક્ષણ સાથે ભૌગોલિક રાજકીય તણાવ જોવા મળે છે. તાઇવાન યુએસ અને ચીન આ બાબતે એકબીજાના સંકલ્પનું પરીક્ષણ કરીને સમાચારોમાં રહે છે. તેલથી સમૃદ્ધ મધ્ય પૂર્વ અને ગલ્ફ સપાટીથી બરાબર નીચે ઉકળવાનું ચાલુ રાખે છે. સોનું રાહ જોઈ રહ્યું છે.
5 – સેન્ટ્રલ બેંકની ખરીદી : વર્ષ 2022માં 1,078 ટનનો રેકોર્ડ તોડ્યા પછી, સેન્ટ્રલ બેંકોએ 2023ના પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળામાં 228 ટન સોનાની ખરીદી કરી હતી, જો કે છેલ્લા બે ત્રિમાસિક ગાળાની સરખામણીએ તે 34 ટકા અને વર્ષ 2022ના પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળા કરતા 34 ટકાવધારે હતી.અને વર્ષ 2013ના પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળા પછી સૌથી વધારે હતી..ચાર મુખ્ય કેન્દ્રીય બેંકો કે જેમણે સોનાની ખરીદી કરી હતી એમાં સિંગાપોર, ચીન, તુર્કી અને ભારત. કેન્દ્રીય બેંકોમાં સોનું સતત પ્રિય છે અને તે સમીકરણની માંગ બાજુને ભારે પ્રોત્સાહન આપે છે. તેનો અર્થ એ છે કે મોટાભાગની કેન્દ્રીય બેંકો સોના અંગે હકારાત્મક છે અને તેમની સોનાની ભૂખ યથાવત છે.
6 – Exchange Traded fund (ETFs) : બૅન્કિંગ કટોકટીએ માર્ચ 2023 મહિનામાં 32 ટન (1.9 બિલિયન ડોલર)નો પ્રવાહ જોયો. જો કે, તે જાન્યુઆરી અને ફેબ્રુઆરી 2023માં આઉટફ્લોને ઉલટાવી શક્યો ન હતો, નેટ આઉટફ્લો 1.5 બિલિયન ડોલર હતો. એકંદરે, વૈશ્વિક ETFs કુલ અસ્કયામતો માર્ચના અંત સુધીમાં 10 ટકા વધીને 220 બિલિયન ડોલર થઈ છે. સોનું હોલ્ડિંગ 32 ટન વધીને 3,444 ટન થયું છે. સોનાના ભાવને અસર કરતા અનેક પરિબળો દ્વારા આગામી મહિનાઓમાં વલણ નક્કી થવાની શક્યતા છે.
7 – US ડિફોલ્ટ : US ટ્રેઝરી સેક્રેટરી જેનેટ યેલેને ગયા મહિનામાં ચેતવણી આપી હતી કે US દ્વારા તેની દેવાની પ્રતિબદ્ધતાઓ પર ડિફોલ્ટ માત્ર અમેરિકા જ નહીં, પરંતુ વિશ્વને મંદીમાં ધકેલી શકે છે અને મોટી આર્થિક ઉથલપાથલનું કારણ બની શકે છે. US પર 31 ટ્રિલિયન ડોલરનું દેવું છે (વ્યક્તિ દીઠ 94,000 ડોલર થી વધુ). આખરે, યુએસ કોંગ્રેસે 1લી જૂન, 2023ની સમયમર્યાદા પહેલા ઉન્નત મર્યાદા પસાર કરી. જો કે, US કોંગ્રેસે જે દિવસે તેને પસાર કર્યો તે દિવસે સોનું $1,981ડોલર પર જોવા મળ્યું અને 1,941.60 ડોલરના નીચા સ્તરે બંધ રહ્યું હતું.
8 – જેપી મોર્ગનનું શોર્ટ સેલિંગ : બજારો ખુલ્લા રહસ્યથી ભરપૂર છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે જેપી મોર્ગન પાસે મોટા પ્રમાણમાં સોનાની શોર્ટ પોઝિશન છે જે બેંકની કુલ સંપત્તિ કરતાં મોટી હોઈ શકે છે. આ જ કારણ છે કે, ઘણા લોકો એવું માને છે કે2,000 ડોલરથી ઉપરની સોનાની કોઈપણ ચાલને શોર્ટ સેલર્સ દ્વારા નકામી કરવામાં આવે છે. તેવી જ રીતે, ચાંદી માટે થ્રેશોલ્ડ મર્યાદા 30 ડોલર પ્રતિ ઔંસ છે. આ સંભવિત ટાઈમ બોમ્બ છે જે બેંકને તેની ટૂંકી સ્થિતિ પર પહોંચાડવા માટે દબાણ કરવામાં આવે તો તેને નીચે લઈ જઈ શકે છે. જે. પી. મોર્ગનને શોર્ટ પોઝિશન માટે બેંક ફંડનો સપોર્ટ મળે છે.
9 – વૈશ્વિક આર્થિક વલણો : વૈશ્વિક વાસ્તવિક GDP 2022 માં 3.3 ટકા સામે 2023 માં 2.3 ટકાવધવાની આગાહી છે. મોટાભાગની નબળાઈ યુરોપ, લેટિન અમેરિકા અને યુએસમાંથી અપેક્ષિત છે. આ અને બેરોજગારી, નોકરી છુટવાના દાવાઓ, ખેતીની આવક, વપરાશના સ્તરો વગેરે પરના US આર્થિક ડેટાનો સતત પ્રવાહ ડેટા પ્રવાહની બજારની ધારણા મુજબ સોનાને એક યા બીજી રીતે સ્વિંગ કરી શકે છે.
10 – ડી-ડોલરાઇઝેશન : યુક્રેન યુદ્ધે ડી-ડોલરાઇઝેશનને ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. ઘણા સમયથી ઘણા દેશો એવું માનતા હતા કે અમેરિકા તેની વિદેશ નીતિની પ્રાથમિકતાઓને આગળ ધપાવવા અને તેનો વિરોધ કરનારા દેશોને સજા કરવા માટે ગ્રીનબેકને હથિયાર બનાવ્યું હતું. યુદ્ધે જોયું છે કે રશિયા USD ને બાયપાસ કરીને તેનું તેલ બધાને વેચે છે. તે પહેલાં, ચીન અને સાઉદીએ ગયા વર્ષે એક કરાર કર્યો હતો જેમાં ચીન તેની ઇંધણની જરૂરિયાતો માટે આંશિક રીતે ચીની યુઆનમાં ચૂકવણી કરશે. બ્લૂમબર્ગના એક ન્યૂઝલેટરે તાજેતરમાં ધ્યાન દોર્યું હતું કે, બ્રાઝિલ અને ચીને ગ્રીનબેકને બાયપાસ કરવા માટે તેમની સ્થાનિક કરન્સીમાં વેપાર પતાવટ કરવા માટે તાજેતરમાં એક સોદો કર્યો હતો. ભારત અને મલેશિયાએ ક્રોસ બોર્ડર બિઝનેસમાં રૂપિયાનો ઉપયોગ વધારવા માટે એક કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા. US સાથી ફ્રાન્સ પણ યુઆનમાં ટ્રાન્ઝેક્શન પૂર્ણ કરવાનું શરૂ કરી રહ્યું છે. રશિયાની પણ ભારતને રશિયન ઓઈલની ચુકવણી સામે ભારતીય બેંકોમાં અબજો રૂપિયા છે. શું ઉપરોક્ત તમામ બાબતો પૂર્વ-પ્રખ્યાત ચલણ તરીકે USDની સ્થિતિને કોઈ નોંધપાત્ર અસર કરે છે તે કહેવું ખૂબ જ વહેલું છે. આ જટિલ પરિસ્થિતિ લાંબા ગાળે સોનાને ફાયદો કરી શકે છે. માટે, અનામત ચલણ તરીકે મજબૂત ડૉલર ઘણીવાર સોનાના ભાવ માટે હાનિકારક હોય છે.
છેલ્લે, વર્ષ દરમિયાન સોનાની કિંમતની અસ્થિરતા અત્યાર સુધી રૂપિયાના સંદર્ભમાં પણ ભારત જેવા ચાવીરૂપ બજારમાં સોનાની માંગમાં ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. બહુ ચર્ચિત અક્ષય તૃતીયાએ વેચાણ અપેક્ષાઓ કરતાં ઓછું હતું કારણ કે સ્થાનિક બજારોમાં સોનાનો ભાવ 10 ગ્રામ દીઠ 63,000 અને ચાંદીનો ભાવ કિલોએ. 76,000-77,000 ઉપર પહોંચી ગયો હતો. ભારત સહિત વૈશ્વિક સ્તરે સોનાના બજાર પ્રવાહી સ્થિતિમાં છે.
એરિસ્ટોટલનો એક રૂઢિપ્રયોગ છે “One swallow does not make a summer (spring)” “એક ગળી જવાથી ઉનાળો (વસંત) થતો નથી” એ કહેવા માટે વપરાય છે કે કારણ કે એક સારી બાબત બની છે, તેથી, તે નિશ્ચિત નથી કે પરિસ્થિતિ સુધરશે. જો વર્તમાન પરિસ્થિતિને સોના સાથે જોડીને જોવામાં આવે તો, ચાલુ વર્ષમાં સોનામાં આવા બે કરતાં વધુ સોનેરી સમય આવ્યા.
સોનું એપ્રિલ, 2023 થી માત્ર બે વખત કરતાં વધુ વખત આ નિશાનને વટાવી ચૂક્યું છે. વાસ્તવમાં, યલો મેટલ ઘણી વખત 2,067 ડોલરનાના તેના સર્વકાલીન ઉચ્ચ સ્તરને પાર કરવાની કોશિશ કરી છે અને તેની શરૂઆત કરી છે. સોના માટે સુવર્ણ વર્ષ 2,500-3,000 ડોલરના ઉચ્ચ સ્તરની આગાહી સાથે. શું આખરે આ વર્ષે આવું થશે? થોભો અને રાહ જુઓ તમારી ફિંગર ક્રોસ્ડ કરીને.
______________________________________________________
ડાયમંડ સિટી પર ગુજરાત, રાષ્ટ્રીય, આંતરરાષ્ટ્રીય, બિઝનેસ સહિતના હીરા ઉદ્યોગના તમામ સમાચાર વાંચો. લેટેસ્ટ ન્યૂઝથી અપડેટ રહેવા માટે સોશ્યિલ મીડિયામાં અમારી સાથે જોડાઓ.
FACEBOOK | TWITTER | TELEGRAM | PINTEREST | LINKEDIN | INSTAGRAM
